5 sposobów na poczucie własnej wartości i otwarcie się na zdrową relację

Fraza „poczucie własnej wartości” pokazuje w wyszukiwarce blisko 5 milionów wyników i to tylko w języku polskim.

Oznacza to, że temat poczucia własnej wartości budzi ogromne zainteresowanie.

Za tym zainteresowaniem kryje się głęboka potrzeba akceptacji, bycia wystarczającą oraz uzyskanie odpowiedzi na pytanie: Co mogę zrobić, aby uwierzyć w siebie?

Czym jest poczucie własnej wartości?

Jedna z definicji mówi, iż poczucie własnej wartości to subiektywna ocena, jaką mamy na temat siebie, swoich umiejętności, zasług i znaczenia w relacjach z innymi. Inna podaje, iż to postawa wobec siebie lub własna opinia na swój temat czy też ocena samego siebie

Najprościej rzecz ujmując, poczucie własnej wartości to świadomość, przekonanie i wiara w to, że jako człowiek i kobieta mam wartość. To, że mam wartość oznacza, iż wiele znaczę, mam zasoby, talenty i zasługuję na szacunek.

Co świadczy o zdrowym poczuciu własnej wartości?

Kobiety o wysokim poczuciu własnej wartości są często postrzegane jako pewne siebie, co bywa mylone z przebojowością, ekstrawersją czy dominującą postawą. Tymczasem prawdziwa pewność siebie nie ma nic wspólnego z nadmierną ekspresją czy potrzebą bycia w centrum uwagi.

Kobieta mająca zdrowe poczucie własnej wartości, nie musi być przebojowa. Może być spokojna i małomówna, a mimo to mieć głęboki kontakt ze swoją siłą wewnętrzną.

Pewność siebie oparta na dojrzałym poczuciu własnej wartości polega przede wszystkim na świadomości własnych zasobów, talentów, umiejętności, kompetencji i mocnych stron, ale również na akceptacji swoich ograniczeń.

Taka kobieta zna swoją wartość, nie musi jej udowadniać światu ani sobie, nie szuka potwierdzenia na zewnątrz, ponieważ ma je w sobie.

Właściwie rozumiane poczucie własnej wartości nie jest tożsame z przekonaniem o własnej wyjątkowości, bezbłędności i nieomylności. To akceptacja, uznanie i docenianie siebie, umiejętność uznania siebie jako wartościowej osoby, mimo niedoskonałości i wad.

Kobiety o wysokim i zdrowym poczuciu własnej wartości cechuje:

• Akceptacja siebie: znają swoje mocne i słabe strony.
• Realistyczna samoocena: są świadome swojej wartości, nie stawiając się ponad innymi.
• Wewnętrzna spójność: działają w zgodzie ze swoimi wartościami i przekonaniami.
• Poczucie sprawczości: wierzą, że mają wpływ na swoje życie i decyzje.
• Asertywność: komunikują swoje potrzeby bez lęku, agresji czy uległości.
• Szacunek wobec innych: w przypadku konfliktu nie umniejszają drugich, by poczuć się lepiej.
• Brak porównań do innych: drugi człowiek jest dla nich inspiracją, nie powodem do samooskarżania.
• Brak potrzeby nieustannego potwierdzenia swojej wartości z zewnątrz: działają z wewnętrznego przekonania, a nie z chęci bycia zauważonymi czy zasłużenia na pochwałę.

Poczucie własnej wartości nie wyklucza chwil zwątpienia, wahania czy wątpliwości. Życie przynosi różne scenariusze i może zdarzyć się, że na skutek wydarzeń losowych czy kryzysów będziemy we własnych oczach mniej wartościowe niż dotychczas.

Jeśli zauważamy u siebie spadek samoakceptacji, warto się temu przyjrzeć i, być może, skorzystać z pomocy specjalisty – terapeuty bądź coacha. Przyczyn takiego stanu może być wiele, a im szybciej zajmiemy się diagnozą, tym szybciej powrócimy do wyjściowego stanu.

Cechy i zachowania świadczące o niskim poczuciu własnej wartości

Każdej z nas zdarza się wątpić w swoje możliwości, jednak u kobiet o niskim poczuciu własnej wartości brak wiary w siebie stanowi stały sposób myślenia, który ma przełożenie na określone zachowania lub na brak podejmowania działań.

Wewnętrzne przekonanie o byciu „niewystarczającą” wpływa nie tylko na sposób, w jaki postrzegają siebie, ale także na ich relacje, decyzje i życiowe wybory.

Niskie poczucie własnej wartości nie jest cechą wrodzoną, najczęściej ma swoje źródła w doświadczeniach z dzieciństwa, krytyce, porównywaniu się z innymi lub długotrwałym braku uznania. Warto sprawdzić jak się przejawia, by zrozumieć z czym naprawdę mierzy się osoba, która w siebie nie wierzy.

Cechy charakterystyczne dla kobiet o niskim poczuciu własnej wartości to m.in.:

• Poczucie bycia „gorszą” od innych: częste porównywanie się i dostrzeganie głównie braków.
• Krytyk wewnętrzny: dominujące, negatywne myśli o sobie przy próbach zmierzenia się z wyzwaniami („Nie nadaję się”, „Na pewno się nie uda”).
• Zaniżanie własnych osiągnięć: umniejszanie sukcesów lub przypisywanie ich szczęściu.
• Lęk przed oceną: silna potrzeba akceptacji i unikanie sytuacji, w których mogłyby zostać skrytykowane lub negatywnie ocenione.
• Ciągłe szukanie potwierdzenia swojej wartości u innych: potrzeba aprobaty i lęk przed odrzuceniem.
• Uległość i brak asertywności w relacjach: trudność w mówieniu „nie”, podporządkowywanie się innym kosztem siebie, nieumiejętność stawiania zdrowych granic.
  

Kobiety, które cierpią z powodu niskiego poczucia własnej wartości są często przekonane, że będzie ono towarzyszyło im do końca życia. Tymczasem nad zwiększeniem wiary w siebie można pracować. Brak pewności siebie wynikający z poczucia bycia niewystarczającą nie musi definiować naszego życia. Z reguły pomocna jest wówczas terapia, podczas której dana osoba pracuje nad ranami dzieciństwa czy wieku dojrzewania, uczy przyjmowania siebie z akceptacją, miłością i cierpliwością.

Innego rodzaju wsparcie może zaoferować coach, który towarzyszy klientowi w realizacji celów, odkrywaniu mocnych stron i zasobów oraz otwieraniu się na nowe możliwości. Należy zaznaczyć, iż coaching z definicji nie zajmuje się przeszłością klientki, lecz skupia się na celach, które ona sama wyznacza. Odkrycie swoich mocnych stron i zrealizowanie celu często skutkuje większym poczuciem sprawczości, co z kolei prowadzi do wyższego poczucia własnej wartości u kobiety.

Innymi słowy, klientka, dla której wyzwaniem jest postawa asertywna będzie pracowała nad działaniami, które tę postawę wzmocnią. Proces coachingowy nie będzie natomiast przestrzenią, w której owa klientka będzie zajmowała się przeszłymi wydarzeniami, które ten brak asertywności spowodowały.

Skutki niskiego poczucia własnej wartości w relacjach

Związek między poczuciem własnej wartości u kobiety, a jej relacjami wydaje się być oczywisty, choć często bywa niejednoznaczny.

Niskie poczucie własnej wartości niejednokrotnie utrudnia zawieranie relacji. Głównym powodem jest przekonanie kobiety, że jest niewystarczająca i nie zasługuje na miłość. Brak samoakceptacji powoduje, że trudno jej uwierzyć, iż może kogoś sobą zainteresować. W konsekwencji zamyka się na relacje i nie podejmuje działań mających na celu zawieranie lub rozwijanie znajomości.

Jakie są pozostałe skutki dla relacji?

Kierowanie się lękiem przed odrzuceniem.

Kobiety z niskim poczuciem własnej wartości często obawiają się, że jeśli pokażą siebie takimi, jakimi są naprawdę, zostaną odtrącone. Ten lęk prowadzi do ukrywania swoich prawdziwych emocji, uczuć, potrzeb i opinii, co utrudnia budowanie autentycznej i głębokiej więzi.

Wchodzenie w relacje z pozycji „niższości”

Przyjmując postawę uległości, kobiety znów ulegają lękowi przed odrzuceniem. Boją się postawić granice, by nie zostać porzuconymi. W rezultacie mogą wybierać partnerów dominujących, przemocowych, krytycznych lub niezaangażowanych, co tylko pogłębia ich poczucie niskiej wartości.

Ciągłe szukanie potwierdzenia swojej wartości

Zamiast budować relację z poziomu współdzielenia i zaufania, kobiety koncentrują się na zadowalaniu drugiej strony, licząc na to, że „jeśli będę wystarczająco dobra, zasłużę na miłość”. Taka postawa może prowadzić do zależności emocjonalnej i jest otwarciem drzwi do manipulacji ze strony mężyczyny.

Oczekiwanie, że drugi człowiek zaspokoi głód miłości

Wiele kobiet z niskim poczuciem własnej wartości, wchodzi w relacje z ukrytą, często nieuświadomioną, nadzieją, że to mężczyzna „uzdrowi” ich poczucie bycia niewystarczającym i wypełni pustkę, której często nie zapełnili rodzice. To bardzo obciążające dla drugiej osoby, która nie jest w stanie uzupełnić deficytów spowodowanych przez dom rodzinny.

Uzależnienie emocjonalne

Mężczyzna staje się źródłem samooceny i poczucia bezpieczeństwa, a każde jego oddalenie, nawet chwilowe, przez kobietę odbierane jest jako zagrożenie czy potwierdzenie bycia „niewystarczającą”. To błędne koło, im bardziej kobieta próbuje „nasycić się” miłością z zewnątrz, tym bardziej może odczuwać jej brak, bo nie zbudowała jeszcze wewnętrznego przekonania, że jest wartościowa i godny miłości sama w sobie. Poza tym, takie podejście odbiera wolność osobie, z którą się wiąże lub zaprasza ją do wykorzystania tego uzależnienia i manipulacji.

Jak budować poczucie własnej wartości?

Budowanie poczucia własnej wartości to proces, którego czas trwania jest bardzo indywidualny i uzależniony od wielu czynników, takich jak doświadczenia, przekonania, podejmowane decyzje, dokonywane wybory i sposób, w jaki traktujemy same siebie.

Poniżej znajdziesz kilka sprawdzonych sposobów, które pomogą wzmocnić poczucie własnej wartości:

Zaobserwuj swój wewnętrzny dialog

Zwróć uwagę, jak do siebie mówisz. Czy jesteś dla siebie krytyczna? Czy powtarzasz sobie, że nie jesteś dość dobra, atrakcyjna, mądra? Zamień ten wewnętrzny głos w bardziej wspierający. Zadaj sobie pytanie: Czy powiedziałabym to samo mojej przyjaciółce?

Zauważaj i doceniaj swoje mocne strony

Codziennie wypisz 3-5 rzeczy, które zrobiłaś dobrze. To nie muszą być wielkie osiągnięcia, wystarczą małe rzeczy, np. że mimo zmęczenia zrobiłaś sobie zdrowy posiłek, zadzwoniłaś do bliskiej osoby, powiedziałaś coś odważnego. Zobaczysz, po miesiącu będziesz mieć całkiem sporą listę. Regularne powracanie do tych osiągnięć spowoduje, że będziesz mieć większą świadomość swoich zasobów.

Działaj zgodnie ze swoimi wartościami

Życie w zgodzie ze sobą, z tym co dla Ciebie ważne, wzmacnia Twoją tożsamość i poczucie sensu. Zastanów się: Co jest dla mnie ważne w relacjach? W byciu kobietą? Zacznij podejmować choćby drobne decyzje w zgodzie z tymi wartościami.

Rozpoznaj i zmieniaj ograniczające przekonania

Wiele kobiet nosi w sobie przekonania typu: „Muszę zasłużyć na miłość”, „Nie mogę zawieść innych”, „Moje potrzeby są mniej ważne”. Sprawdź, czy rzeczywiście są Twoje: czyim głosem mówią? od kogo je słyszałaś? Jeśli nie wiesz, czy dane przekonanie faktycznie Cię ogranicza, przeanalizuj je z użyciem pytań racjonalnego myślenia. Możesz skorzystać z pomocy coacha, aby nauczyć się zmieniać przekonania na wspierające i tym samym wzmocnić poczucie własnej wartości.

Nie uzależniaj swojej wartości od relacji

Wiele kobiet nieświadomie uzależnia poczucie własnej wartości od tego, czy są w relacji, czy są wybierane, czy ktoś je kocha.

Zadaj sobie pytanie:

„Czy w tej relacji jestem sobą?”
„Czy ta relacja mnie rozwija, czy pomniejsza?”
„Czy kocham siebie także wtedy, gdy nie jestem kochana przez niego?”

Budowanie własnej wartości to również umiejętność rezygnowania z relacji, które są raniące, pełne lęku, niepewności czy braku wzajemności. Gdy znasz swoją wartość, nie potrzebujesz jej potwierdzenia w oczach mężczyzny, wybierasz relację, która wzbogaca Twoje życie, a nie definiuje je.

---

Poczucie własnej wartości to fundament zdrowego i spełnionego życia. Nie tylko w relacjach z innymi, ale przede wszystkim w relacji z samą sobą. Budowanie go to proces, który wymaga cierpliwości, uważności i gotowości do pracy nad sobą. Ważne jest, aby pamiętać, że każda kobieta, także Ty, zasługuje na szacunek, miłość i akceptację.

Jeśli pojawiają się chwile zwątpienia, warto szukać wsparcia i nie bać się prosić o pomoc. Dzięki temu, krok po kroku, można odkryć swoją wartość i nauczyć się żyć w zgodzie ze sobą, otwierając na relacje pełne miłości, autentyczności, szacunku i wzajemności.